✍️ चन्द्रप्रसाद अधिकारी(बरिष्ठ प्राध्यापक, शिक्षाविद्, विश्लेषक तथा अनुसन्धानकर्ता हुन)
हामी एउटा यस्तो क्रान्तिमा मोडमा उभिएका छौँ, जहाँ अतीतको विरासत, वर्तमानको चेतना र भविष्यको सपना एकाकार हुनुपर्छ। यो यात्रा केवल हस्तान्तरण र पुस्तान्तरणको सरल प्रक्रिया मात्र होइन; यो त आत्मिक, सामाजिक र वैचारिक रूपान्तरण को एक महायात्रा हो। कुनै पनि समाज वा राष्ट्रको सच्चा प्रगतिको मार्ग यी तीन आधारस्तम्भहरूमा अडिएको हुन्छ— विरासतलाई सम्मान, नयाँ नेतृत्वलाई अवसर र पुरानो सोचलाई परिष्कार।
१. विरासतको सङ्गीत: हस्तान्तरण र पुस्तान्तरण
हस्तान्तरण भनेको केवल कुर्सी वा अधिकार सुम्पनु मात्र होइन, यो त अनुभवको गहिराइ, ज्ञानको ज्योति र सङ्घर्षको पाठलाई नयाँ पुस्तामा सार्नु हो। जब पुस्तान्तरण हुन्छ, समयको चक्रले एउटा नयाँ ऊर्जाको माग गर्छ। तर, अक्सर पुस्तान्तरण र रूपान्तरण बीचको पुल भत्किँदा समाज गन्तव्यहीन बन्न पुग्छ।
नेल्सन मन्डेलाले भनेका थिए, “संसार बदल्नका लागि शिक्षा सबैभन्दा शक्तिशाली हतियार हो।” यहाँ ‘शिक्षा’ को अर्थ केवल किताबी ज्ञान होइन, बरु पुस्ताले पुस्तालाई हस्तान्तरण गर्ने विवेक र दायित्वको बोध हो। नयाँ पुस्ताले अधिकार लिँदा पुरानो पुस्ताको सङ्घर्षलाई बिर्सनु हुँदैन, र पुरानोले नयाँको ऊर्जालाई अस्वीकार गर्नु हुँदैन। पुस्तान्तरण हुनु भनेको नयाँ बीजलाई उर्वर माटोमा रोप्नु हो, ताकि भविष्यका पालुवाहरू बलियो होऊन्।
२. परिवर्तनको प्राण: रूपान्तरणको अनिवार्यता
सत्य त यो हो कि, हस्तान्तरण र पुस्तान्तरण सँगसँगै रूपान्तरण पनि उत्तिकै आवश्यक छ। रूपान्तरण भनेको बाहिरको होइन, भित्रको क्रान्ति हो। यो जडतालाई त्यागेर नयाँ विचार, नयाँ प्रणाली र नयाँ नैतिक मूल्यहरूलाई अँगाल्ने साहस हो। समाजका हरेक तह—राजनीति, शिक्षा, अर्थतन्त्र र व्यक्तिगत जीवन—जबसम्म पुरानो मानसिकताबाट मुक्त हुँदैनन्, तबसम्म भौतिक हस्तान्तरण केवल औपचारिकतामा सीमित रहन्छ।
रूपान्तरण जीवनको अटल नियम हो, जसलाई नकार्न सकिँदैन। जसरी नदीले किनार छोडेर नयाँ बाटो बनाउँछ, त्यसरी नै प्रगतिशील समाजले पनि पुरातन विचारको सीमा तोड्नुपर्छ।
महात्मा गान्धीको सान्दर्भिक भनाई छ, “तिमी आफैँ त्यो परिवर्तन बन, जुन तिमी संसारमा देख्न चाहन्छौ।” रूपान्तरणको यो भनाईले स्पष्ट सन्देश दिन्छ कि, हामीले अर्काबाट परिवर्तनको अपेक्षा गर्नुअघि स्वयंलाई बदल्नुपर्छ। जबसम्म नेताले पदको लोभ र कार्यकर्ताले चाकरीको मोह त्याग्दैनन्, तबसम्म जति नै हस्तान्तरण गरे पनि, समाजको मुहार फेरिँदैन। सच्चा रूपान्तरणको मुहान त व्यक्तिगत त्याग र इमान्दारी हो।
३. महाशक्तिको स्रोत: इच्छाशक्तिको अमर ज्योति
यी सबै प्रक्रियाहरूलाई सफल बनाउन एउटा अदृश्य तर अति बलशाली शक्तिको आवश्यकता पर्छ — त्यो हो ठूलो इच्छाशक्ति। इच्छाशक्ति त्यो आत्मा हो, जसले असम्भवलाई सम्भव बनाउँछ। यो त्यो ऊर्जा हो, जसले विरासतको बोझलाई प्रेरणामा र पुस्ताको द्वन्द्वलाई सहकार्यमा बदल्छ।
ठूलो इच्छाशक्ति हुनु भनेको केवल दृढता मात्र होइन; यो त नैतिक साहस हो— सही र सत्यको मार्गमा एक्लै हिँड्ने आँट।
मार्टिन लुथर किंग जूनियरले भनेका थिए, “विश्वासको पहिलो पाइला चाल्नुहोस्, तपाईंले सम्पूर्ण सिँढी देख्नु पर्दैन।” यसको तात्पर्य यो हो कि, रूपान्तरणको मार्ग जतिसुकै कठिन वा अस्पष्ट भए पनि, अगाडि बढ्ने इच्छाशक्तिले नै बाटो देखाउँछ।
जब समाजका हरेक व्यक्ति, हरेक पुस्ता र हरेक नेतामा ‘रूपान्तरण’ गर्ने र यसका लागि ‘ठूलो मूल्य चुकाउन तयार हुने’ इच्छाशक्ति जाग्छ, तब मात्र हस्तान्तरण एउटा सुन्दर भविष्यको आधारशिला बन्न सक्छ।
निष्कर्ष: अन्त्यमा, हस्तान्तरण र पुस्तान्तरण अनिवार्य प्रक्रिया हुन्, तर तिनीहरूको सार्थकता रूपान्तरण मा निहित छ। र, रूपान्तरणको यो महायज्ञमा होमिनका लागि ठूलो इच्छाशक्ति को आगो निरन्तर बलिरहनु पर्छ। यो यात्रा कुनै एक व्यक्तिको मात्र होइन, सम्पूर्ण राष्ट्रको सामूहिक संकल्प हो। यस संकल्पको ज्योतिले नै हाम्रो वर्तमानलाई उज्ज्वल र भविष्यलाई समृद्ध बनाउनेछ।